Cụm dân cư Hòa Lam ở xã Hưng Hòa, thành phố Vinh, Nghệ An là nơi sinh sống của hàng chục hộ dân làm nghề chài lưới ở hạ nguồn sông Lam. Nằm ngoài “vòng bảo vệ” của đê sông Lam nên cụm dân cư này thường xuyên phải ngập lụt. Mỗi lần mưa lớn, nước sông Lam dâng cao là ngôi làng lại mênh mông biển nước. Người dân đã quá quen với cảnh chạy lụt. Đặc biệt, vào mùa mưa bão, chỉ cần nghe tin báo là người dân vội vã kê đồ dùng lên cao, mang vật nuôi đi gửi.
Clip: Cụm cư dân Hòa Lam ở xã Hưng Hòa, thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An nơi được biết đến là làng chạy lũ. Mưa lớn, nước dâng là làng ngập vì sống ngoài đê sông Lam. Thực hiện: Cảnh Thắng – Nguyễn Tình
Đợt mưa lớn vừa qua, cụm dân cư Hòa Lam có nơi ngập sâu đến hơn 1m. Hết mưa, trời hửng nắng nhưng nhiều ngày sau người dân nơi đây vẫn lội bì bõm trong nước. Đường làng, ngõ xóm vẫn ngập chìm trong nước.
Ông Đậu Văn Thanh (75 tuổi, trú tại cụm dân cư Hòa Lam, xã Hưng Hòa) cho biết, nước sông Lam dâng cao, tùy vào thời điểm của thủy triều. Người dân cũng “căn” con nước để biết và di chuyển đồ dùng. Nếu thủy triều cao thì phải mang đồ dùng, vật nuôi vào phía trong đê để gửi.
Sống ngoài đê sông Lam nên cụm cư dân Hòa Lam ở xã Hưng Hòa, thành phố Vinh, Nghệ An thường xuyên ngập lụt. Nơi đây còn được biết đến với cái tên làng chạy lũ. Ảnh: N.T
Người dân nơi đây đều thiết kế thêm một dàn bằng sắt phía trong mỗi ngôi nhà để khi nước dâng nhanh kịp kê đồ dùng lên cao. Những đồ dùng quan trọng sẽ được bọc kín và kê lên cao.
Mặc dù đã quá quen với cảnh ngập lụt nhưng ông Thanh vẫn rất sợ mỗi lần nghe tin báo về các cơn bão lớn có thể ảnh hưởng đến nơi mình đang sinh sống. Bởi hầu hết các căn nhà trong khu dân cư đều đã xuống cấp, gió giật mạnh có thể rất nguy hiểm.
Đợt mưa lớn vừa qua, cụm cư dân Hòa Lam lại ngập sâu hơn 1m. Mưa dừng, nắng lên nhiều ngày nhưng đường làng, ngõ xóm vẫn ngập trong nước. Ảnh: N.T
Bà Lê Thị Nhàn (65 tuổi, trú tại cụm cư dân Hòa Lam) cũng đã có hàng chục năm sống trong cảnh chạy lũ. Mỗi năm mưa lũ lại diễn biến bất thường nên ngay khi nước dâng cao gia đình bà lại chủ động di dời vào phía trong đê sông Lam lánh nạn để đảm bảo an toàn.
Dân làng chạy lụt mỏi mòn chờ “lên bờ”
Không chỉ khổ vì quanh năm chạy lụt, người dân Hòa Lam sống chật vật trong những căn nhà chật hẹp. Nhiều căn nhà xây hàng chục năm trước, giờ đã xuống cấp nhưng không được phép cơi nới, sửa chữa vì nằm trong diện “tái định cư”. Người dân Hòa Lam còn “đau đầu” vì đồ dùng, đặc biệt là các thiết bị máy móc, điện tử thường xuyên hư hỏng do độ ẩm cao.
Nhiều ngôi nhà của người dân ở làng chạy lụt đã xuống cấp nhưng không thể sửa chữa, xây mới vì thuộc diện “sắp di dời”. Ảnh: N.T
Vì thế, vấn đề tái định cư, đưa người dân làng chạy lũ vào phía trong đê sông Lam nhằm đảm bảo an toàn là một vấn đề hết sức cấp thiết. Tỉnh Nghệ An đã phê duyệt dự án xây dựng cơ sở hạ tầng khu tái định cư di dân khẩn cấp ra khỏi vùng thiên tai.
Tuy nhiên, do thiếu vốn nên mãi đến năm 2020, dự án mới được triển khai. Khu tái định cư dành cho cụm dân cư Hòa Lam được xây dựng trên diện tích hơn 3ha, cách khu dân cư cũ chừng 200m.
Người dân làng chạy lụt ở xã Hưng Hòa, thành phố Vinh, Nghệ An thiết kế thêm gác xép để kê đồ mỗi khi mưa lớn. Ảnh: N.T
Trong thời gian dự án “chậm tiến độ” thì làng chạy lũ lại “phát sinh” thêm nhiều hộ mới. Từ 58 hộ trong diện di dời, nay cụm dân cư Hòa Lam đã có 82 hộ.
Ông Trần Trung Quân – Chủ tịch UBND xã Hưng Hòa, thành phố Vinh, Nghệ An cho biết, cụm dân cư Hòa Lam hiện có 82 hộ ở phía ngoài đê sông Lam. Đợt mưa lũ vừa qua, chính quyền xã đã ra văn bản và cử lực lượng chức năng sơ tán người già và trẻ nhỏ vào trong đê đảm bảo an toàn.
Người dân làng chạy lụt mong muốn sớm được tái định cư để ổn định đời sống. Ảnh: N.T
Hiện hạ tầng khu tái định cư dành cho 58 hộ dân (giai đoạn 1-PV) đã hoàn thành, nhưng chưa được bàn giao và đưa vào sử dụng. Riêng giai đoạn 2, bố trí đất tái định cư cho những hộ dân phát sinh thêm hiện đang trong quá trình giải phóng mặt bằng. Địa phương cũng đã kiến nghị cơ quan chức năng sớm thực hiện công tác di dời dân. Để người dân sớm có nơi ở ổn định, an cư lạc nghiệp.
